Tiroglobulin (TG)
Tiroglobulin tiroid hormonlarının prekürsörü olan büyük bir
glikoproteindir. TG dolaşıma sadece
tiroid follikül hücrelerinden
salgılanır. Başka bir doku TG üretemez.
O nedenle diferansiye tiroid kanserlerinin izlenmesinde kullanılan en hassas
tümör belirteçidir. Tüm ötiroid kişilerin dolaşımında mutlaka saptanabilir konsantrasyonda TG olmalıdır. Normal ötiroid kişilerde TG
konsantrasyonu 1 ile 25 ng/ml arasında değişir ve ortalama ortalama 5-10
ng/ml’dir. TSH ile TG konsantrasyonu arasında
bağımlılık vardır. Bir gram
normal tiroid dokusu TSH düzeylerinin normal olduğu koşulda (0.25-2.5 IU/L) TG
düzeyini yaklaşık 1-2 ng/ml artırır. TSH
baskılandığında (< 0.1 IU/L) serum TG düzeyi yaklaşık % 50 oranında
azalır. Dolaşımda anti-TG antikorlarının mevcudiyetinde TG
ölçümü yanlış sonuç verir. Bu nedenle TG ve anti-TG antikor ölçümleri
aynı serumdan ölçülmelidir. Akromegalili
hastalarda TG düzeyleri yüksek çıkar.
Serum TG düzeyleri 3 önemli
faktörden etkilenir. Bu faktörler şunlardır:
1) Normal veya kanserli diferansiye tiroid dokusunun
kitlesi. Volüm veya kitle arttıkça TG düzeyi artar
2)Tiroid dokusun herhangi bir hasarı veya enflamasyonundan
etkilenir. Tiroid iğne biyopsisi, tiroid cerrahisi, radyoaktif iyot tedavisi
veya tiroiditler TG düzeyini artırır.
3) En önemlisi TSH reseptörlerinin stimülasyon derecesi
(endojen veya rekombinant TSH ile) ile TG düzeyi arasında ilişki vardır. TSH
stimülasyonu arttıkça TG düzeyi artar.
Örneğin gebelikteki yüksek
hCG veya Graves hastalığında tiroid stimüle
edici immünglobulinlerin stimülasyonu ile TG düzeyi artar. Tiroglobulin
düzeyindeki yükselişler tiroid volümünün
artması, aşırı tiroid stimülasyonu veya fiziksel tiroid hasarı ile oluşur. İyot yetmezliği, TSHoma, endemik guatr, TBG
yetmezliği, Graves, ince iğne aspirasyon biyopsisi sonrası, tiroid cerrahisi
sonrası ve tiroiditlerde serum TG
düzeyleri artar. LT4 tedavisi, tiroid bezi yokluğu ve TG sentez bozukluklarında
ise serum TG düzeyleri düşer. TG düzeyleri kişinin iyot durumunu en iyi
gösteren bir parametredir.
Tiroid
Kanseri Olmayan Olgularda: Tiroglobulin ölçmek tirotoksikozis factitia (aşırı T4 alınmasına bağlı tirotoksikoz) ayırıcı
tanısında faydalıdır. Factitia’da plazma TG düzeyleri düşüktür. Graves veya
diğer hipertiroidilerde ise TG düzeyleri
yüksektir. Ayrıca konjenital
hipotiroidi etiyolojisini ortaya koymada
yararlı olur. TG düzeyleri ayrıca tiroid
volümü arttıkça buna paralel artış
gösterdiğinden guatrlı hastalarda volüme bağlı yükselişler gösterir. Hipertiroid hastaların çoğunda (otoimmün
veya tiroidit) TG düzeyi yüksektir. TG düzeyi ayrıca konjenital hipotiroidi etiyolojisini ortaya koymada
ve iyot yetmezliği için yapılan epidemiyolojik popülasyon çalışmalarında
faydalıdır. İyot durumunu çok iyi
yansıtır. İyot yetmezliği varsa TG düzeyleri düşer. Konjenital tiroid agenezi
varsa TG düzeyleri düşük veya yoktur. TG
düzeylerinin artması tiroid disfonksiyonunun nonspesifik bir belirteçidir. O nedenle Prof. Dr. Spencer ‘’Tiroglobulin
düzeyleri tiroid bezinin sedimentasyon
oranıdır ‘’ şeklinde bir tanım
getirmiştir. TG düzeyleri tiroid disfonksiyonu hakkında çok iyi bilgi
vermektedir.
Tiroid
Kanseri Olan Olgularda: Postoperatif dönemde TG ölçmek cerrahinin tam
başarılı olup olmadığı konusunda bilgi verir.
1 gram normal tiroid dokusu TSH normal iken 1-2 ng/ml TG üretir.
Kanser takibinde (papiller ve folliküler) iyi bilgi verir.
Yüksek TG düzeyleri diferansiye tiroid kanserlerin (papiller ve folliküler
kanser) nüks ettiğini gösterir.
Serum TG Düzeyinin Arttığı ve Azaldığı Durumlar:
TG
Düzeyinin Arttığı Durumlar:
İyod yetmezliği, endemik guatr,
Lingual tiroid
TSHoma
Tiroid hormon rezistansı
TBG yetersizliği
HcG
Tiroid iğne biyopsisi sonrası
I 131 tedavi sonrası
Tiroiditler
Tiroid nodulleri
Diferansiye tiroid kanseri
Renal yetmezlik
Amiodaron ile oluşan hipertiroidi
Akromegali
Kord kanında
TG Düzeyinin Azaldığı Durumlar:
LT4 almak
Tiroid bezi yokluğu
Tiroid ameliyatı sonrası
TG sentez defektleri
